اوقات فراغت، فعالیتی است که اعضای جامعه فارغ از اجبارهای محیط کار و الزامات زندگی، از طریق آن استعدادهای خود را گسترش میدهند. شامل وقتهایی است که ما «فارغ» از کارها و وظایف روزمره در زندگی میتوانیم به خواسته‌ها و نیازها و دغدغه‌ها و علایق شخصی خود فکر کنیم. اوقات فراغت مجموع فعاليت هايي كه شخص پس از رهايي از تعهدات و تكاليف شغلي، خانوادگي و اجتماعي با ميل و اشتياق به آن ميپردازد و غرضش استراحت، تفريح، توسعه دانش خود، به كمال رساندن شخصيت خويش يا به ظهورآوردن استعدادها، خلاقيت ها و بالأخره بسط مشاركت آزادانه در اجتماع است (شرف الدین، ۱۳۹۵). بدین ترتیب، فراغت بخشی از وقت آزاد، غیرلازم و تحت اختیار فرد است که پس از انجام دادن همۀ تعهدات اجتماعی و برخی ضرورت های پایه ای چون کار و خواب باقی می ماند (سنائی، ۱۳۹۶).
در جوامع انسانی، مسئله اوقات فراغت و لوازم آن، مسئله ای بسیار مهم و تأمل برانگیزی است که همه اقشار جامعه، به ویژه جوانان، را در برمیگیرد. مسلم است که احتیاج به رفع خستگی و سرگرمی همواره وجود داشته است لیکن در عصر جدید، مخصوصاً در دهه های اخیر، آگاهانه تر و بیشتر و متنوع تر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که اوقات فراغت و نحوه گذران آن یکی از شاخص های اساسی سبک زندگی است بسیاری از نظریه پردازان اجتماعی بر این نکته اتفاقنظر دارند که رفتارها و مصارف فراغت، وجه مهمی از سبک زندگی افراد را در جامعه معاصر تشکیل میدهند. شیوههای منحصر به فردی که افراد براساس آنها زندگی روزانه خود را سازماندهی میکنند و دیگر مؤلفه های مشابهی که اغلب در تعریف سبک زندگی به کار گرفته میشوند، آشکارا بیشترین تجلی خود را در کنش های فراغتی مییابند. بدین ترتیب گزاف نخواهدبود اگر فراغت را هسته اصلی سبک زندگی بدانیم (بهمنی، ۱۴۰۰). فراغت به عنوان یکی از زمانهای قابل اعتنا در زندگی و یکی از عوامل مهم در تربیت بشر است که نقش اساسی در صلاح و فساد حیات فردی و جمعی انسان دارد(کریمینیا، ۱۴۰۰). نومیر نیز که از صاحب نظران برجسته اوقات فراغت است با ارتباط فراغت و فرهنگ اعتقاد دارد و معتقد است که با دگرگونی جامعه و فرهنگ در طول تاریخ، فراغت هم دچار تحول شده است (بهمنی، ۱۴۰۰).
اوقات فراغت، میتواند لحظات زیبا و زرّین زندگی هر فرد باشد که متفاوت از دیگر اوقات، سبب رضایتِ درونی و افزایش شادکامی او شود. فراغت، فرد را از تکرار و یکنواختی نجات میدهد و با جدا شدن از روزمرگی، زمینه ساز سلامت او شده، خستگی‌های روحی، آسیب‌های روانی، افسردگی‌ها، غم‌ها، تلاطم‌ها و درگیری‌های متعدد و متفاوت جسم و جانش را برای دقایقی از او دور می‌کند. در قرآن کریم آمده است که افراد هیچ فرصتی را برای تعالی از دست ندهند(انشراح/۷) و از پیامبر اسلام (ص) نقل نمودهاند که: «اکثر انسانها با دو چیز امتحان میشوند، تندرستی و فراغت» (نوری، ج۱۲). جامعه جهانی هم میگوید: «تأمین فراغت برای کیفیت زندگی همان قدر اهمیت دارد که تأمین سلامت و آموزش» (روجک، ۱۳۸۸).
بدین ترتیب، فراغت بايد داراي كاركردهاي ذيل باشد: استراحت باشد؛ يعني پادزهر خستگي و فرسودگي است. سرگرمي باشد؛ يعني پادزهر ملالت و افسردگي است. توسعة خود باشد؛ يعني پرورش خود فيزيكي و ذهني را به همراه داشته-باشد (شرف‌الدین، ۱۳۹۵).
